Wybór projektu typowego jest początkiem wielu wyborów, które przyjdzie jeszcze wam dokonać na etapie powstawania waszego przyszłego domu. Będą one dotyczyć m.in. doboru odpowiednich materiałów. Chemia budowlana, to szeroki wachlarz tynków, farb, klejów, spoin i innych specjalistycznych substancji bez których wasz dom by nie powstał. W tym artykule skupimy uwagę na tynkach.
Tynki
Tynki mineralne są oparte na spoiwie wapiennym i cementowym. Przy odpowiednim doborze składników można uzyskać trwałą szczelną wyprawę odporną na przenikanie wilgoci i wielokrotne zamarzanie. Kładzie się je na podłożach betonowych, gipsowych, tradycyjnych tynkach, płytach wiórowych czy gipsowo-kartonowych. Ich kolorystyka ogranicza się do kolorów pastelowych. Można je pokrywać różnego rodzajami farb – silikonową, silikatową, akrylową.
Tynki silikatowe są produkowane na bazie roztworu krzemianu potasu oraz dyspersji polimerowej. Charakteryzują się małą wodochłonnością i dużą odpornością na agresywne czynniki z podłoża czy z atmosfery. Podobnie jak tynki mineralne są one sztywniejsze i kruchsze od akrylowych czy silikonowych. Obie te grupy cechuje też stosunkowo duża paroprzepuszczalność.
Budowa tynków akrylowych jest oparta na żywicy akrylowej. Tynki silikonowe – podobnie jak akrylowe – cechuje mała nasiąkliwość. Ich budowa jest oparta na dyspersji silikonowej pełniącej roklę spoiwa (polimery krzemoorganiczne). Tynki te są paroprzepuszczalne i jednocześnie hydrofobowe. Ich powierzchnia nie ulega charakterystycznym dla innych tynków mikrospękaniom czy naprężeniowym, prowadzącym do przenikania wód opadowych w głąb elewacji. Ich zdolność odprowadzania pary wodnej i CO2 wpływa na obniżenie stopnia przewodnictwa cieplnego i na poprawny przebieg procesu karbonatyzacji zaprawy. Do warstwy tynku silikonowego nie przyczepia się kurz, a cząsteczki brudu są łatwo zmywane przez deszcz, nie mogą więc przenikać głębiej w elewację. Można go kłaść na nową jak i stara substancję budowlaną – jako warstwę pierwszą lub renowacyjną. W efekcie ewolucji tego typu tynków powstały kombinacje klasycznych tynków slikonowych z innymi rodzajami wypraw: krzemianowo – silikonowe, akrylowo-silikonowe, sioksanowo-silikonowe.
Podobnie odporne na zabrudzenia są tynki o powierzchni nanoporowej, tworzonej przez cząsteczki o rozmiarach kilku nanomertrów, pomiędzy którymi znajdują się mikroskopijne pory – dużo mniejsze od cząsteczek brudu. Dzięki takiej budowie brud nie utrzymuje się na tynku i spływa przy najmniejszym deszczu. Dekoracyjną odmianą tynków są tynki mozaikowe. Są one nakładane warstwami o grubości kruszywa zwartego w masie (1-3 mm). Na ich budowę składają się dwa elementy: kruszywo (najczęściej kwarcowe o kolorze naturalnym lub barwionym albo naturalne łamane kruszywo kamienne) oraz transparentna żywica pełniąca rolę spoiwa. Stosuje się je w miejscach narażonych na wycieranie – cokołach, balustradach, ościeżach, korytarzach.
Tynki renowacyjne. Tynki te charakteryzują się bardzo wysoką porowatością i przepuszczalnością pary wodnej, a jednocześnie obniżoną przewodnością kapilarną. Powoduje to, że woda migrująca ku powierzchni przegrody szybko wysycha wewnątrz tynku (pozostaje on suchy), a także umożliwia magazynowanie krystalizujących soli (nie rozbijają one struktury warstwy). Tynki renowacyjne należy jednak stosować w ramach systemów renowacyjnych.
Omówiliśmy pokrótce podstawowe rodzaje tynków. Wcześniej, czy później nawet najlepszej jakości tynki będą wymagały renowacji. Jeżeli elewacja pokryta jest tynkiem i wymaga odnowy lub planuje się położenie nowego tynku cienkowarstwowego, to zależnie od stanu tynku i budynku można usunąć stary i nanieść nowy albo też położyć tynk nowy na istniejący. Można również naprawiać pęknięcia – na przykład zaprawami kontaktowymi (często pełniącymi rolę zbrojących) zawierającymi włókna elastyczne lub stosując systemy antyrysowe dostępne w różnych wariantach w zależności od wielkości i charakteru rys.
W przypadku tynku stanowiącego warstwę elewacyjną w systemie ociepleń usunięcie istniejącego tynku może spowodować uszkodzenie warstwy układu (na przykład zbrojącej). Dlatego nowy tynk powinno się raczej kłaść na już istniejący. Choć generalnie nie ma znaczenia, jaki rodzaj tynku cienkowarstwowego położy się na inny, to jednak jeżeli na ścianie z betonu komórkowego położono wcześniej tynk mineralny, nie powinno się go pokrywać tynkiem akrylowym, którego niska paroprzepuszczalność może powodować zatrzymywanie wody w przegrodach ściany.
Ze względów na zawartość polimerów w spoiwie tynków akrylowych, silikonowych i silikatowych można je łatwo oczyścić z zabrudzeń za pomocą strumienia wody pod ciśnieniem. Ze względu na brak w ich składzie cementu i wapna, nie występują na nich wykwity solne, co zdarza się w przypadku tynków mineralnych, które w ramach regeneracji należy dodatkowo przemalowywać. Tynki akrylowe i silikonowe charakteryzują się ponadto trwalszą barwą niż mineralne i silikatowe z powodu niższego PH – bliskiego naturalnemu. Jednak – ze względu na zawartość związków organicznych – są one jednocześnie bardziej podatne na rozwój biodegradacji. Natomiast alkaliczne podłoże tynków mineralnych i silikatowch (pH 12-13) stanowi barierę rozwoju mikroorganizmów.
