Dawno temu projekty domów nie były potrzebne. Pierwszą budowlą kiedykolwiek wzniesioną przez człowieka, praformą wszystkich budynków był najprawdopodobniej sam dach. Był on wynikiem zaspokojenia potrzeby posiadania schronienia, które dawało poczucie bezpieczeństwa i chroniło przed opadami atmosferycznymi i zimnem.
Początkowo dach miał prostą formę płaską, przypominającą namiot lub bardziej wydłużoną (jak dzisiejsze dachy dwuspadowe). Konstruowany był z drewna i uszczelniany przy pomocy sitowia, liści lub trawy, pokryty gałęziami lub skórami zwierząt. Z upływem czasu zaczęto stosować twarde pokrycia materiałowe a dachy izolować gęstymi pokryciami ze słomy lub trzciny, które stanowiły doskonałą termoizolację. Przestrzeń nieużytkową pod dachem oddzielano termicznie od powierzchni użytkowej budynku warstwą słomy lub siana. Taka izolacja stanowiła dobrą ochronę wnętrza przed stratami ciepła. Również sama warstwa pokrycia przeciwwodnego dachu pozwalała ze względu na prostą formę dachówek i niedokładności ręcznego wykonania, na swobodny przepływ powietrza. Przyczyną takich zastosowań był otwarty system budowania, czyli z materiałów, które były dostępne bezpośrednio na placu budowy.
A zatem na podstawie krótkiej lekcji historii techniki wykonywania dachów możemy określić pewne warunki jakie dach musi spełniać, aby mógł prawidłowo spełniać swoją rolę i służyć użytkownikom budynku na długie lata:
- dach powinien chronić przed wpływem wiatru, wilgoci i przed opadami atmosferycznymi
- dach powinien być tak skonstruowany, aby swobodnie odprowadzał parę wodną z przestrzeni budynku jaką pokrywa
- dach powinien stanowić ochronę akustyczną dla poddasza użytkowego i reszty budynku
- dodatkowo dach może też pełnić funkcję ochrony wnętrza budynku przed stratami ciepła.
Możliwość wykorzystania przestrzeni dachowej zależy od geometrii połaci, a szczególnie od nachylenia krokwi dachowych. To ważna informacja dla wszystkich tych, którzy kupują projekty typowe z poddaszem nieużytkowym lub planują adaptację już istniejącego poddasza na użytkowe.
Najprostsze rozwiązanie konstrukcyjne czyli pokrycie całego wnętrza poddasza izolacją termiczną warto zastosować wtedy kiedy przestrzeń w pobliżu okapu, przy ściance kolankowej jest trudna do wykorzystania. W momencie gdy zostaje dostawiona ścianka kolankowa na stropie (oddzielająca nieużytkową część poddasza) izolację termiczną można układać schodkowo: po połaci dachu, po ściance kolankowej, po fragmencie stropu aż do izolacji termicznej ściany nośnej. Można także spróbować jeszcze bardziej racjonalnie wydzielić przestrzeń ogrzewaną na poddaszu poprzez ułożenie izolacji termicznej w płaszczyźnie jętek.
Kilka ważnych informacji dla tych, którzy planują kryć dach tradycyjną dachówką ceramiczną lub betonową. Dachy pokryte dachówkami różnego rodzaju są szczelne dla opadów atmosferycznych jeśli zastosowano odpowiednie nachylenie połaci, a dachówki zostały ułożone zgodnie z wymaganiami sztuki budowlanej. Stosuje się czasami dodatkowe zabiegi uszczelniające ze względu na wiatr, zadymkę śnieżną, zmienne warunki klimatyczne lub zbyt małe nachylenie połaci dachu, np. klamrowanie dachówek, łączenie zaprawą, układanie pod dachówki podkładek bitumicznych, dodatkowe krycie na krokwiach, dodatkowe krycie na deskowaniu, pełne krycie pod dachówką.
- Klamrowanie dachówek pozwala dodatkowo zabezpieczyć je przed podrywaniem przez wiatr i ześlizgiwaniem się z połaci dachu. Rodzaj klamer i ich liczba zależne są od lokalnych warunków klimatycznych i przepisów budowlanych
- Łączenie zaprawą stosuje się w dachówkach dla uszczelnienia połączeń między nimi. Stosuje się też od niedawna zamiast zaprawy piankę od środka dachu.
- Bitumiczne podkładki uszczelniające są szczególnie stosowane w okolicach górskich. Poprzez wywinięcie dobrze uszczelniają poprzeczne połączenia warstw kolejnych dachówek. W lecie podkładki pod wpływem słońca sklejają się między sobą oraz kleją się do dachówek, zwiększając odporność dachu na podrywanie dachówek.
- Warstwa dodatkowego pokrycia rozpinana na krokwiach jest układana równolegle do krawędzi okapu, z zakładem przynajmniej 10cm. Zwykle stosuje się w tym przypadku kontrłaty, aby umożliwić ruch powietrza pod spodem dachówek
- Dodatkowe pokrycie na deskowaniu to pojedyncza warstwa podkładowa papy bitumicznej z minimum 80mm zakładem. Papa jest przybijana do deskowania
- Pełne krycie pod dachówką składa się z dwóch warstw papy bitumicznej: pierwsza warstwa przybijana gwoździami do sztywnego podłoża, druga w całości klejona do podkładu.
